κ. Φάνη Καραμπατζάκη, Δασολόγου & Μηχανολόγου Μηχανικού, απ' Τις κυνηγετικές ειδήσεις Ιουλίου 2014
Ακούμε στα ΜΜΕ ή διαβάζουμε στο διαδίκτυο, ότι λύκοι προκάλεσαν ζημιές σε κοπάδι προβάτων στην τάδε περιοχή, ότι άγνωστοι έβαλαν δηλητηριασμένα δολώματα και σκότωσαν σπάνια ζώο και πτηνά όπως γύπες, και πολλά άλλα παρόμοια δημοσιεύματα. Εκείνο όμως που προκαλεί εντύπωση, είναι η έκπληξη που δείχνουν οι δημοσιογράφοι που αναφέρουν την είδηση, σαν να πρόκειται για κάποιο εξωπραγματικό γεγονός και φυσικά η είδηση μένει στο αποτρόπαιο έγκλημα, και κανένας μα κανένας δεν ερευνά τα αίτια που οδήγησαν στο συμβάν, είτε aro την πλευρά του λύκου, είτε από την πλευρά του ανθρώπου.
Από την άλλη έχουμε τον Αρκτούρο, τη συμπαθή κατά τ' άλλα ΜΚΟ, η οποία δραστηριοποιείται στα μεγάλα σαρκοφάγα άγρια ζώα, που στην ιστοσελίδα της (www.arcturos.gr/el/index.php?option=ozo_content&perform=view&id=6&Itemid=2) όσον αφορά στον λύκο εκτός των άλλων αναφέρει:
«..Απειλές: Η ελάττωση της φυσικής λείας του λύκου (ελάφι, ζαρκάδι, αγριογούρουνο) που οφείλεται σε ανθρωηογενείς παράγοντες, τον στρέφει προς το κτηνοτροφικά ζώα, που σε συνδυασμό με τη σταδιακή χαλάρωση πρόληψης των ζημιών, συνιστά γεγονός που επιτείνει τη σύγκρουση ανθρώπου η λύκου. Οι παγάνες και τα δηλητηριασμένα δολώματα συνεχίζουν ν' αποτελούν ευρύτατα διαδεδομένες πρακτικές θανάτωσης λύκων, αν και ο νόμος, ήδη από το 1991, απαγορεύει αυστηρά τη χρήση τους. Επίσης, η επέκταση της ανθρώπινης δραστηριότητας ακόμα και σε δυσπρόσιτες και απομακρυσμένες περιοχές, τα μεγάλα τεχνικά έργα, η διάνοιξη εκτεταμένου και ανεξέλεγκτου δικτύου δασικών δρόμων, η επέκταση των βοσκοτόπων κα( η μείωση των δασικών εκτάσεων, οδηγούν σταδιακά στην υποβάθμιση των βιοτόπων του λύκου απειλώντας την επιβίωση του.»
Ισχυρίζεται λοιπόν ο Αρκτούρος, ότι από έλλειψη φυσικής τροφής (ελάφι, ζαρκάδι, αγριογούρουνο) ο λύκος αναγκάζεται και επιτίθεται στα κτηνοτροφικά ζώα, αλλά και στα κυνηγόσκυλα θα προσθέσουμε εμείς. Εύλογα τίθεται το ερώτημα: καλά, σήμερα ας αποδεχθούμε ότι η φυσική του τροφή (ελάφι, ζαρκάδι, αγριογούρουνο) είναι σε έλλειψη και γι' αυτό επιτίθεται στα κτηνοτροφικά ζώα και στα κυνηγόσκυλα για να επιβιώσει, τι γινόταν όμως στην εποχή του Αισώπου τον 6ο π.Χ. αιώνα; ήταν και τότε σε έλλειψη η φυσική του τροφή; Απ' όσα γνωρίζουμε όμως, την εποχή εκείνη η ελληνική ύπαιθρος ήταν μια απέραντη και αφιλόξενη "ζούγκλα" άρα και τα θηράματα αυτά υπήρχαν σε μεγάλη αφθονία. Μάλιστα κατά τον Ηρόδοτο, η στρατιά του Ξέρξη βάδιζε παραλιακά στη θρακική και Μακεδονική ακτή, ο δε στόλος του ακολουθούσε ακτοπλοϊκή πορεία για να την εφοδιάζει, διότι τυχόν προσπάθεια διείσδυσης στην Μακεδονική ενδοχώρα για ανεφοδιασμό, θα συνοδεύονταν από μεγάλες απώλειες από τις άγριες φυλές ζώων που ζούσαν στο Μακεδονικο δάσος.
Και ενώ σύμφωνα με το παραπάνω σκεπτικό, μέσα στα απέραντα και αφιλόξενα δάση της αρχαίας Ελλάδας, διαβιούσαν λογικά μεγάλοι αριθμοί ελαφιών, ζαρκαδιών και αγριόχοιρων, ο Όμηρος, ο Αίσωπος, ο Ξενοφώντας και τόσοι άλλοι αρχαίοι συγγραφείς, μας λένε ότι ο φόβος της απώλειας αιγοπροβάτων από τους λύκους ήταν διαρκής και ο πόλεμος λύκου - κτηνοτρόφου ατελείωτος.
Αν πάλι θεωρήσουμε ότι η άγρια φύση στην αρχαία Ελλάδα δεν ήταν και τόσο άγρια και παρθένα, και τα θηράματα όχι και τόσο άφθονα, τότε το οικολογικό κίνημα δεν θα έπρεπε να μιλά για υποβάθμιση των σημερινών δασών έναντι των αρχαϊκών, αλλά για αναβάθμιση! Άρα δε θα είχε και λόγο ύπαρξης για το συγκεκριμένο θέμα. Βέβαια για να αποφύγουμε οποιαδήποτε παρανόηση, να σημειώσουμε εδώ, ότι η κατάσταση των σημερινών δασών στην Ελλάδα είναι σαφώς καλύτερη από αυτήν του 1ου μισού του 20ου αιώνα. Το γιατί και το πώς, αλλά και το γιατί δεν το λένε τα ΜΜΕ, δεν θα το αναλύσουμε εδώ. Η σύγκριση εδώ αφορά τον 20ο μΧ αιώνα με τον 5ο και 6ο πΧ αιώνα.
Τα πράγματα είναι απλά. Στην επιστήμη της οικολογίας ισχύει η αρχή της «ήσσονος προσπάθειας και των μεγίστων απολαβών». Όσο και αν στην κοινωνική ζωή η αρχή αυτή εκλαμβάνεται ως ύβρις, στη φύση αποτελεί βασική αρχή της επιβίωσης των οργανισμών.
Δηλαδή για να επανέλθουμε στο θέμα μας, ο λύκος δεν θα προτιμήσει σε καμία περίπτωση να κυνηγά ένα ζαρκάδι να το πιάσει μια ολόκληρη μέρα, από το να ξεγελάσει τα τσομπανόσκυλα, ν' αρπάξει ένα αρνάκι και να φύγει. Γιατί στην πρώτη περίπτωση θα καταναλώσει ίσως περισσότερη ενέργεια στην καταδίωξη, απ' αυτήν που θα πάρει, όταν θα καταναλώσει το ζαρκάδι.
Σύμφωνα με τον Βούλγαρο καθηγητή θηραματοπονίας κ. Χρήστο Μιχαήλωφ, ο πληθυσμός του λύκου συναρτάται άμεσα με τον πληθυσμό του αγριόχοιρου. Ο καλύτερος «μεζές» του λύκου είναι ο νεαρός αγριόχοιρος και μάλιστα κατά την περίοδο που φέρει ακόμη στο σώμα του τις επιμήκεις ξανθές ρίγες. Ο ραγδαία λοιπόν αυξανόμενος πληθυσμός του αγριόχοιρου στην χώρα μας, που επιβεβαιώνεται και από την αύξηση της θηραματικής προτίμησης των Ελλήνων κυνηγών για το είδος αυτό, αλλά και από την αυξανόμενη κυνηγετική του κάρπωση, είναι ο βασικός λόγος της αύξησης του πληθυσμού του λύκου, ο οποίος επιβεβαιώνεται τόσο από τα συχνότερα περιστατικά επιθέσεων στα κτηνοτροφικά ζώα και στα κυνηγόσκυλα, όσο και από την επέκταση της γεωγραφικής του εξάπλωσης, που έχει φτάσει ως την Αττική.
Κάποια στιγμή όμως τα γουρουνόπουλα μεγαλώνουν και τα πολύ καλά συγκροτημένα κοπάδια του αγριόχοιρου είναι πλέον άτρωτα από τον λύκο. Ο λύκος όμως, εξακολουθεί όπως είναι φυσικό, να έχει τροφικές ανάγκες. Τι θα κάνει; θα στραφεί στα κτηνοτροφικά ζώα που είναι ο αμέσως επόμενος εύκολος στόχος. Και αν δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα με τα ποιμενικά σκυλιά ή τα μέσα άμυνας των βοσκών, τότε θα στραφεί στο ζαρκάδι. Κατά τον Μιχαήλωφ όταν αυξάνεται ο πληθυσμός του αγριόχοιρου, αυξάνεται και ο πληθυσμός του λύκου και ταυτόχρονα μειώνεται αυτός του ζαρκαδιού. Όμως στη γειτονική Βουλγαρία δεν υπάρχει κτηνοτροφία ελευθέρας βοσκής.
Στη χώρα μας όμως, που υπάρχει, η εύκολη λεία του λύκου μετά το "γουρουνόπουλο" είναι τα αιγοπρόβατα και τα μοσχαράκια. Και εδώ, ελλείψει πολιτικής βούλησης έρχεται η αυτοδικία που εκδηλώνεται από τους κτηνοτρόφους με διάφορες παράνομες πρακτικές. Η πολιτεία όμως εδώ (αιρετή και διορισμένη) και πάλι μένει θεατής. Από τη μια πλευρά έχει υπογράψει διεθνείς συμβάσεις και έχει αναλάβει την υποχρέωση να προστατέψει τον λύκο και από την άλλη πλευρά δεν θέλει να της κοστίσει και πολύ το θέμα, οπότε μέσω του ΕΛΓΑ βάζει τρικλοποδιές (γραφειοκρατικά εμπόδια) σε κάθε κτηνοτρόφο που έχει την απαίτηση (το θράσος) ν' αποζημιωθεί για τις απώλειες του κοπαδιού του και βέβαια μέσω των τοπικών πολιτικών παραγόντων του «κλείνει το μάτι» να προβεί σε αυτοδικία. Και το λυπηρό είναι ότι κανένας μα κανένας δημοσιογράφος των ΜΜΕ απ' αυτούς που ωρύονται κάθε φορά που ένας λύκος βρέθηκε σκοτωμένος ή όταν ένας κτηνοτρόφος διαμαρτύρεται για την καταστροφή της περιουσίας του (τι καινούριο άραγε;), δεν μπήκε στον κόπο να κάνει μια εκτεταμένη έρευνα για το θέμα, να φωτίσει όλες τις πτυχές και να εκθέσει το θέμα στις αληθινές του διαστάσεις.
Όσο για τα περί «της επέκτασης της ανθρώπινης δραστηριότητας ακόμα και σε δυσπρόσιτες και απομακρυσμένες περιοχές, της διάνοιξης εκτεταμένου και ανεξέλεγκτου δικτύου δασικών δρόμων και της επέκτασης των βοσκοτόπων και της μείωσης των δασικών εκτάσεων, που οδηγούν σταδιακά στην υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων του λύκου απειλώντας την επιβίωση του» έχω να πω τα εξής:
Ποια είναι αυτή η επέκταση της ανθρώπινης δραστηριότητας ακόμη και στις mo δυσπρόσιτες και απομακρυσμένες περιοχές;
Γιατί εμείς που είμαστε συνεχώς στην ορεινή ύπαιθρο, εκείνο που βλέπουμε είναι μόνο η εγκατάλειψη και η αστυφιλία.
Ποιοι είναι αυτοί oi δασικοί δρόμοι που διανοίγονται αθρόα και ανεξέλεγκτα και χωρίς Λόγο ξοδεύετε τόσο δημόσιο χρήμα;
Πως είναι δυνατόν να επεκτείνονται οι βοσκότοποι εις βάρος των δασικών εκτάσεων με το εθνικό κτηνοτροφικό κεφάλαιο να βαίνει ολοένα και μειούμενο; Τόσο τυφλοί είμαστε;
Μήπως πρέπει η συμπαθέστατη ΜΚΟ Αρκτούρος ν' αναθεωρήσει λίγο τις απόψεις της, διότι στους μεν γνωρίζοντες επαρχιώτες προκαλεί γέλια και απέχθεια, στους δε αδαείς κατοίκους των αστικών κέντρων δημιουργεί ψευδείς εντυπώσεις Γκεμπελικού τύπου;
Κλείνοντας θα κάνω μια μακάβρια πρόβλεψη: στη χώρα μας «ξαναχτύπησε» η λύσσα. Έχει σκεφτεί κανείς απ' τους υπεύθυνους τι θα γίνει αν λυσσασμένος λύκος επιτεθεί σε κοπάδι αιγοπροβάτων και δαγκωθούν και οι βοσκοί ή ακόμη χειρότερα, τα παιδιά τους; Ας μη γίνω μάντης κακών, αλλά τα ΜΜΕ θα πουν ότι έφταιγαν οι βοσκοί που εξέθεσαν τα παιδιά τους στον κίνδυνο, ενώ εκείνη την ώρα έπρεπε να παίζουν play station στο σπίτι τους.
Μήπως θα έπρεπε και οι συμπαθείς ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στο χώρο να λύσουν τη σιωπή τους και να κάνουν καμιά πρόταση;
Μήπως απόλυτη προστασία μεγάλων σαρκοφάγων και δημόσια υγεία ταυτόχρονα, δεν συμβιβάζονται;
Τελικά, θα μάθουμε ποτέ σ' αυτή τη χώρα να διαχειριζόμαστε με σοβαρότητα τα προβλήματα και να τους δίνουμε την πραγματική τους διάσταση;