Διαχείριση της Άγριας ζωής
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι διαχείρισης της Άγριας Ζωής. Ένας απ’ αυτούς είναι μέσω της ορθολογιστικής χρήσης των φυσικών πόρων ώστε να μην προκύπτει σπατάλη τους. Ένας δεύτερος είναι η διατήρηση των φυσικών πόρων μέσω της μη κατανάλωσης αυτών.
Η διαχείριση της Άγριας Ζωής μπορεί να φαντάζει εύκολη, αλλά δεν είναι καθόλου έτσι. Η σύγχρονη διαχείριση της Άγριας Ζωής είναι ταυτόχρονη η τέχνη και η επιστήμη εργασίας πάνω σε ενδιαιτήματα, πληθυσμούς ζώων και ανθρώπινου δυναμικού με σκοπό την επίτευξη δεδομένων στόχων. Σκοπός της διαχείρισης είναι η διατήρηση των πληθυσμών των άγριων ζώων σε επίπεδα που συνάδουν με τα συμφέροντα της άγριας ζωής και των ανθρώπων. Η άγρια ζωή πρέπει να αντιμετωπίζεται ως περιουσιακό στοιχείο και όχι ως υποχρέωση.
Διαχείριση άγριας ζωής = ανθρώπινο δυναμικό + άγρια ζωή + ενδιαίτημα
Τι είναι η Άγρια Ζωή;
Με τον όρο Άγρια Ζωή περιγράφεται κάθε ζώο του οποίου η επιβίωσή δεν εξαρτάται από τον άνθρωπο, δηλαδή δεν απολαμβάνει συνειδητής ανθρώπινης φροντίδας. Η Άγρια Ζωή περιλαμβάνει μεταξύ άλλων θηλαστικά, πτηνά, ερπετά, ψάρια και έντομα.
Με τον όρο πληθυσμός περιγράφεται ο αριθμός των ζώων ένός συγκεκριμένου είδους σε δεδομένη γεωγραφική θέση σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Πχ. Ο πληθυσμός των λαγών στο κτήμα σας μπορεί να είναι 2, ενώ ο πληθυσμός των λαγών στην Ελλάδα 1.000.000. Οι πληθυσμοί αλλάζουν συνεχώς.
Θηράματα είναι τα ζώα τα οποία έχουν κυνηγετικό ενδιαφέρον. Η ετήσια ρυθμιστική απόφαση του κυνηγίου καθορίζει ποια θηράματα επιτρέπονται, μέσα από τη λίστα των θηραμάτων η οποία έχει καθοριστεί από τον Δασικό Κώδικα τα Ελλάδος. Δεν επιτρέπεται το κυνήγι όλων των θηραμάτων. Τα ελάφια και τα ζαρκάδια είναι ζώα που χαρακτηρίζονται θηράματα, αλλά το κυνήγι τους απαγορεύεται σήμερα στην Ελλάδα.
Μη θηρεύσιμα χαρακτηρίζονται τα ζώα τα οποία δεν κυνηγούνται. Παραδείγματα είναι οι αετοί, τα γεράκια, τα μικρόπουλα και οι κουκουβάγιες.
Γιατί είναι σημαντική η Άγρια ζωή;
Τα άγρια ζώα είναι προϊόν της γης επί της οποίας ζουν. Κατά συνέπεια υγιείς πληθυσμοί ζώων σηματοδοτούν ένα υγιές περιβάλλον. Το περιβάλλον απ’ το οποίο εξαρτώνται τα ζώα είναι το ίδιο περιβάλλον στο οποίο ζούμε και εμείς. Η ευζωία λοιπόν των κατοίκων της Ελλάδας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ορθή διαχείριση των φυσικών πόρων της πατρίδας μας..
Όλος ο πληθυσμός της χώρας μας αντλεί οφέλη γνωρίζοντας πως τα ποτάμια μας βρίθουν από άγριες πέστροφες, οι ουρανοί από αετούς και γεράκια και τα δάση από ζαρκάδια και λύγκες. Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων πιθανότατα δεν θα δει πότε λύγκα ή θα ψαρέψει πέστροφες. Και όμως η εξαφάνιση ενός από αυτά τα είδη σημαίνει πως το περιβάλλον της πατρίδα μας έχει γίνει υποδεέστερο.
Η Άγρια Ζωή συνεισφέρει εκατομμύρια Ευρώ στην Ελληνική οικονομία. Είναι τα χρήματα που ξοδεύουμε σε εξοπλισμό, βενζίνες, άδειες κυνηγίου, άδειες εισόδου σε Ελεγχόμενες Κυνηγετικές Περιοχές κλπ. Πολλά καταστήματα που βρίσκονται δίπλα σε κυνηγότοπους εξαρτώνται από τους κυνηγούς για την επιβίωσή τους. Για πολλές μικρές επιχειρήσεις η έναρξη της κυνηγετικής περιόδου αποτελεί τη μέρα με τον καλύτερο τζίρο της χρονιάς.
Διαχείριση της Άγριας ζωής
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι διαχείρισης της Άγριας Ζωής. Ένας απ’ αυτούς είναι μέσω της ορθολογιστικής χρήσης των φυσικών πόρων ώστε να μην προκύπτει σπατάλη τους. Ένας δεύτερος είναι η διατήρηση των φυσικών πόρων μέσω της μη κατανάλωσης αυτών.
Η διαχείριση της Άγριας Ζωής μπορεί να φαντάζει εύκολη, αλλά δεν είναι καθόλου έτσι. Η σύγχρονη διαχείριση της Άγριας Ζωής είναι ταυτόχρονη η τέχνη και η επιστήμη εργασίας πάνω σε ενδιαιτήματα, πληθυσμούς ζώων και ανθρώπινου δυναμικού με σκοπό την επίτευξη δεδομένων στόχων. Σκοπός της διαχείρισης είναι η διατήρηση των πληθυσμών των άγριων ζώων σε επίπεδα που συνάδουν με τα συμφέροντα της άγριας ζωής και των ανθρώπων. Η άγρια ζωή πρέπει να αντιμετωπίζεται ως περιουσιακό στοιχείο και όχι ως επιζήμια.
Διαχείριση άγριας ζωής = ανθρώπινο δυναμικό + άγρια ζωή + ενδιαίτημα
Ποιο είναι το ενδιαίτημα;
Ενδιαίτημα είναι το μέρος στο οποίο κατοικεί η άγρια ζωή. Τα βασικά συστατικά του αποτελούνται από την Τροφή, νερό, κάλυψη (καταφύγιο) και ζωτικός χώρος. Υψηλής ποιότητας ενδιαίτημα χαρακτηρίζεται αυτό στο οποίο όλα τα παραπάνω βρίσκονται αρκετά κοντά μεταξύ τους ώστε να εξασφαλίζεται η εύκολη χρήση τους από κάποιο συγκεκριμένο είδος. Ως εκ τούτου, η διαρρύθμιση, είναι η πέμπτη συνιστώσα του ενδιαιτήματος.
Ενδιαίτημα = Τροφή + Νερό + Κάλυψη + Ζωτικός Χώρος + Διαρρύθμιση
Το πλούσιο ενδιαίτημα εξασφαλίζει υγιείς πληθυσμούς άγριας ζωής. Το φτωχό ενδιαίτημα συνεπάγεται άγρια ζωή σε μικρούς αριθμούς ή και καθόλου. Κάθε άγριο είδος έχει συγκεκριμένες απαιτήσεις ενδιαιτήματος. Είναι πιθανό το ενδιαίτημα της περιοχής σας να είναι ιδανικό για τις πέρδικες, αλλά όχι και για τους φασιανούς. Στην πράξη πάντως διαφορετικά είδη ζώων μοιράζονται το ίδιο ενδιαίτημα. Πολλά μη θηρεύσιμα είδη μοιράζονται το ενδιαίτημα το οποίο διαχειρίζονται κυνηγοί για τα θηράματα. Χαρακτηριστικά μερικοί απ’ τους καλύτερους μπεκατσότοπους στεγάζουν αρκετά σπάνια είδη σαλαμάνδρας..
Αρκετές φορές τα ζώα μαζεύονται στα σημεία που συναντώνται δύο διαφορετικά ενδιαιτήματα, όπως εκεί που το δάσος (κάλυψη) ακουμπά σε χωράφια καλαμποκιού (τροφή). Συνήθως αυτά τα σημεία διατηρούν μεγαλύτερη ποικιλία και αριθμούς θηραμάτων από το σκέτο δάσος ή το σκέτο καλαμπόκι.
Η προστασία και βελτίωση του ενδιαιτήματος είναι η κυρίαρχη μέθοδος αύξησης του πληθυσμού ενός είδους.
Μεταβάλλεται το ενδιαίτημα;
Η διαδοχή μεταβάλλει το ενδιαίτημα συν τω χρόνω. Σαν διαδοχή χαρακτηρίζεται η φυσική εξέλιξη της βλάστησης και του πληθυσμού των ζώων μιας περιοχής. Ένα χωράφι που δεν καλλιεργείται πλέον δεν θα παραμείνει το ίδιο στο μέλλον. Σύντομα θα φυτρώσουν αγριόχορτα και αγριολούλουδα και θα φιλοξενεί μικρά τρωκτικά και μικρόπουλα. Αν εξακολουθήσει να μένει ανέγγιχτο τα’ αγριόχορτα θα αντικατασταθούν από θάμνους και θα έρθουν οι λαγοί. Στη συνέχεια θα εμφανιστούν μικρά δένδρα, όπως πεύκα, γκορτσιές και πουρνάρια που χρησιμοποιούνται σαν κάλυψη διαφυγής και τόπος περιήγησης από ελάφια και ζαρκάδια. Στο τέλος θα γίνει ώριμο δάσος ενδιαίτημα για αγριογούρουνα και αρκούδες. Η διαδικασία της διαδοχής αναστρέφεται φυσικά από παράγοντες όπως η δασική φωτιά από φυσικά αίτια ή θυελλώδεις άνεμοι ή από τους ανθρώπους οι οποίοι εκχερσώνουν τη γη για καλλιέργεια. Η διαχείριση συγκεκριμένων ειδών άγριας ζωής συνεπάγεται τη διαχείριση του ενδιαιτήματος ώστε αυτό να παραμένει σε συγκεκριμένο στάδιο της διαδοχής.
Πόσα ζώα μπορεί να συντηρήσει η γη;
Ο αριθμός των ζώων που μπορεί να συντηρεί το ενδιαίτημα σε ένα χρόνο ονομάζεται χωρητικότητα. Όσο πιο πλούσιο το ενδιαίτημα τόσο μεγαλύτερη η χωρητικότητα. Όταν τα ζώα υπερβούν τη χωρητικότητα, το πλεόνασμα πεθαίνει από πείνα ή άλλα φυσικά αίτια. Πληθυσμοί ζώων που υπερβαίνουν τη χωρητικότητα μπορεί να μειώσουν την ποιότητα του ενδιαιτήματος. Αυτό σημαίνει πως δεν υπάρχει η δυνατότητα να δημιουργήσουμε αποθέματα άγριας ζωής. Αν δεν κυνηγήσουμε κουνέλια φέτος, δε σημαίνει πως θα έχουμε περισσότερα κουνέλια του χρόνου. Το πλεόνασμα του πληθυσμού των κουνελιών θα πεθάνει από ασθένειες, ατυχήματα, του άρπαγες, γηρατειά και άλλους παράγοντες.
Οι αλλαγές στον πληθυσμό μέσα στο χρόνο χαρακτηρίζονται ως πληθυσμιακή δυναμική. Οι δύο σημαντικότεροι παράγοντες είναι ο ρυθμός γεννήσεων και ο ρυθμός θανάτων. Όταν ο ρυθμός γεννήσεων είναι μεγαλύτερος από το ρυθμό θανάτων, οι πληθυσμοί αυξάνονται. Όταν ο ρυθμός θανάτων είναι μεγαλύτερος από το ρυθμό γεννήσεων ο πληθυσμός φθίνει.
Επηρεάζει το κυνήγι τους πληθυσμούς των ζώων;
Οι πληθυσμοί είναι σε διαρκή διακύμανση. Ως επί το πλείστον η θήρευση αφορά το πλεόνασμα των ζώων, τα ζώα αυτά θα πέθαιναν ούτως ή άλλως. Αυτό βοηθάει στη διατήρηση πληθυσμών που είναι υγιείς και εντός της χωρητικότητας. Πλήθος μελετών πάνω σε θηράματα το αποδεικνύουν.
Τι συμβαίνει με πληθυσμούς που έχουν αυξηθεί πέραν της χωρητικότητάς τους και χαρακτηρίζονται πλέον από μερίδα του πληθυσμού επιζήμιοι; Μπορεί ο αριθμός τους να μειωθεί; Οι κυνηγοί μπορούν να επηρεάσουν το ρυθμό αύξησης με αύξηση των ορίων κάρπωσης και αύξηση της κυνηγετικής περιόδου, όπως συμβαίνει με τους αγριόχοιρους και τα αγριοκούνελα. Τα γενναιόδωρα όρια και η μακρά κυνηγετική περίοδος στοχεύουν στη θήρευση πέραν του πλεονάσματος και μέρους του πληθυσμού αναπαραγωγής. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως το νόμιμο κυνήγι δεν έχει οδηγήσει σε εξαφάνιση ούτε ένα είδος θηράματος.
Ποιος χρηματοδοτεί τη διαχείριση της άγριας ζωής;
Οι κυνηγοί είναι η μοναδική ομάδα που χρηματοδοτεί τη διαχείριση της άγριας ζωής στην Ελλάδα. Η πολιτεία εισπράττει μέρος της αξίας από κάθε κυνηγετική άδεια κάθε χρόνο με αποδέκτη το ταμείο θήρας. Επίσης από τα υπόλοιπα χρήματα που πληρώνουμε κάθε χρόνο για την έκδοση της κυνηγετικής άδειας σημαντικό μέρος χρησιμοποιείται από του κυνηγετικούς συλλόγους για έργα διαχείρισης και τα έξοδα της Ομοσπονδιακής θηροφυλακής η οποία δημιουργήθηκε με σκοπό την πάταξη της λαθροθηρίας.
Ποια είναι σήμερα η μεγαλύτερη απειλή κατά της άγριας ζωής;
Η μεγαλύτερη απειλή της άγριας ζωής σήμερα είναι η απώλεια του ενδιαιτήματος. Στο παρελθόν τόσο το επαγγελματικό κυνήγι, όσο και η σημαντική απώλεια ενδιαιτήματος συνετέλεσαν στην εξάλειψη ειδών από περιοχές της πατρίδας μας. Γνωρίζετε πως πριν από 20 χρόνια ο αγριόχοιρος είχε εξαλειφθεί από την Πελοπόνησσο; Οι κυνηγοί επανέφεραν το είδος και το αποτέλεσμα της φροντίδας που δείχνουν είναι σήμερα οι ακμάζοντες πληθυσμοί του. Οι κυνηγοί υπήρξαν οι πρώτοι και παραμένουν οι καλύτεροι διαχειριστές. Είναι απαραίτητη η εμπλοκή όλων μας σε δράσεις διαχείρισης ώστε να εξασφαλίσουμε ένα υγιές περιβάλλον για το μέλλον. Το μέλλον της άγριας ζωής εξαρτάται απ’ τον καθένα από μας!